Co to jest Tollingjaktprov?

Tolling Jakt Prov – szwedzki egzamin tollera

Tolling jakt prov to po szwedzku próby pracy myśliwskiej Tollerów. W tym wpisie przybliżamy, na czym polegają testy dedykowane rasie Nova Scotia Duck Tolling Retriever. Informacje tu zawarte bazują na szwedzkim regulaminie prób pracy, który z czasem stał się wzorem dla regulacji opracowanych w innych krajach europejskich.

Toller to rasa myśliwska

Nova Scotia Duck Tolling Retriever to rasa, której przeznaczeniem jest udział w polowaniach na kaczki i gęsi. W przeciwieństwie do pozostałych retrieverów, rola Nowej Scotii w pracy myśliwskiej jest jednak dwojaka.

Pierwszym zadaniem Tollera jest wabienie (z ang. „to toll”) ptactwa siedzącego na wodzie, by podpłynęło bliżej brzegu, na którym w ukryciu czeka myśliwy gotowy do oddania strzału. W tym celu pies aportuje wzdłuż brzegu przedmiot wyrzucany przez ukrytego w zasadzce myśliwego. Toller pojawia się i znika z pola widzenia kaczek, wabiąc je i kusząc. Kaczki, zwabione akcją na brzegu i rudym, machającym ogonem, podpływają zaciekawione. Gdy ptaki podpłyną odpowiednio blisko, myśliwy oddaje strzał. Wówczas to Nova Scotia wykonać musi drugie zadanie typowe dla retrievera – przynieść myśliwemu ustrzelone ptactwo, zarówno z lądu, jak i z wody.

Chociaż nic tak nie weryfikuje prawdziwej wartości Tollera, jak regularny udział w prawdziwym polowaniu, pracę psa można ocenić podczas testów nazywanych z języka angielskiego: „tolling hunting test” lub „tolling field trial”. Poniżej słów kilka o testach organizowanych w Szwecji – tzw. tolling jakt prov, które odbywają się oficjalnie od 2007 roku.

Tolling Jakt Prov odwzorowuje polowanie z Tollerem

Testy tolling jakt prov odbywają się w warunkach i w miejscu, jak najwierniej imitujących prawdziwe polowanie. Lokalizacja powinna dawać sędziemu możliwość jak najpełniejszej oceny umiejętności pracy danego psa, zarówno na lądzie, jak i w wodzie, zwłaszcza w kontekście tollingu. Teren i przebieg testu powinny jak najlepiej oddawać atmosferę i przebieg polowania i składać się ze skradania przewodnika z psem do zasiadki, tollingu oraz aportu z wody i z lądu (zwykle z odległości ok. 50 metrów).

Uczestnicy powinni być przygotowani na wszelkie scenariusze i sytuacje, które mogą mieć miejsce w prawdziwym życiu. Czasem pies słyszy strzał i widzi spadające ptactwo (marking – „markering”). Czasem strzał pada dwa razy i do przyniesienia są dwa ptaki, w kolejności określonej przez sędziego. Czasem po strzale ptak spada w miejsce, którego pies nie widział – wie o nim jedynie myśliwy (ślepy aport – „dirigering”). Czasem ani pies, ani przewodnik nie widzą dokładnie miejsca upadku zwierzyny – pies, po wysłaniu, musi samodzielnie odnaleźć ustrzelone ptactwo na lądzie lub w wodzie (przeszukiwanie terenu – „sök”).

W odróżnieniu do working testów, w tolling jakt prov nie używa się dummików lecz wcześniej ustrzelone ptactwo. Nie dopuszcza się zwierzyny zamrożonej lub wypatroszonej.

Tolling hunting test exercises.

Poziomy zaawansowania Tolling Jakt Prov

Klasa dla psów początkujących (Nybörjarklass – w skrócie: Nkl) przeznaczona jest dla psów w wieku co najmniej 9 miesięcy. Po uzyskaniu oceny doskonałej, prawo do startu w Nkl przysługuje tylko do końca danego roku kalendarzowego, przy czym należy mieć na uwadze, że pierwszeństwo udziału w testach będą miały psy, które nie uzyskały jeszcze oceny doskonałej w tej klasie. Prawo udziału w Nkl wygasa wraz z pierwszym startem w klasie wyższej.

Klasa otwarta (Öppenklass – w skrócie: Ökl) przeznaczona jest dla psów, które uzyskały ocenę doskonałą w Nkl (lub równorzędnej) w oficjalnym teście rozegranym w Szwecji lub innym kraju. Prawo startu w tej klasie wygasa po uzyskaniu dwóch ocen doskonałych.

Elitklass (Ekl) to najwyższa klasa, w której biorą udział psy, które uzyskały dwie oceny doskonałe w klasie otwartej podczas oficjalnych testów (zalicza się w tym jedną ocenę doskonałą uzyskaną w innym kraju).

Dwie lub więcej ocen doskonałych w Elitklass dają prawo startu w tzw. „practical trial”.

Co to jest Tolling Jakt Prov?

Najlepszą odpowiedzią na pytanie, czym jest tolling jakt prov będzie opis przebiegu testu i elementów (ćwiczeń), z jakich składają się poszczególne klasy.

Każdy test rozpoczyna się odprawą, podczas której sędzia omawia jego planowany przebieg. Psy przystępują do pracy pojedynczo, bez smyczy. To sędzia ogłasza rozpoczęcie ćwiczenia i daje sygnał do wykonania danego zadania. Decyduje też, kiedy i gdzie przewodnik może się przemieścić.

Klasa dla psów początkujących
Przebieg testu w tej klasie powinien umożliwić sędziemu ocenę takich elementów, jak: podejście do zasiadki, tolling, marking, przeszukiwanie terenu oraz współpraca z przewodnikiem. Pies wykonuje przynajmniej 6 aportów, w tym minimum 2 z głębokiej wody. Podczas próby powinny paść co najmniej 3 strzały.

Zazwyczaj kolejność zadań jest następująca: podejście (skradanie) do zasiadki, tolling, pierwszy pojedynczy marking z wody, drugi pojedynczy marking z wody, przeszukiwanie terenu, marking z lądu.

Klasa otwarta
Klasa otwarta posiada wyższy poziom trudności, przede wszystkim podczas pracy na wodzie. Zadania w tej klasie powinny umożliwić sędziemu ocenę podejścia do zasiadki, tollingu, markingu, ślepego aportu, poszukiwania w terenie oraz współpracy z przewodnikiem. Pies wykonuje przynajmniej 9 aportów, w tym nie mniej niż 4 z głębokiej wody. Podczas próby powinny paść minimum 4 strzały.

Układ zadań wyglądać może następująco: podejście (skradanie) do zasiadki, tolling, pierwszy pojedynczy marking z wody, drugi pojedynczy marking z wody, podwójny marking z wody, przeszukiwanie terenu, ślepy aport z lądu (gęś).

Elitklass
Ta najwyższa klasa rozgrywana jest na podobnych zasadach, co klasa otwarta, jednak więcej w niej wyzwań i trudności. Możliwe są więc dwie różne zasiadki, rozproszenia na wodzie podczas tollingu, niewidoczne miejsca upadku kaczki. W teście wykorzystuje się trudniejszy teren, wysyła psa na większe dystanse w wodzie, zadaje bardziej wymagający marking lub ślepy aport.

  

Practical tolling trial

Practical tolling trial to najwyższa półka, w której predyspozycje myśliwskie Tollera (m.in. skuteczność wabienia kaczek) sprawdzane są podczas prawdziwego polowania.

Przebieg sprawdzianu przypomina tolling jakt prov. Przewodnik z psem skradają się do zasiadki znajdującej się nad brzegiem wody. Tam Toller wabi kaczki tak długo, aż te podpłyną na odległość strzału myśliwego. Po spłoszeniu, ptaki wzbijają się w górę, pada strzał, a pies wysyłany jest po aport. W tym przypadku strzelającym może być zarówno sędzia, jak i przewodnik. Możliwy jest również udział innych myśliwych.

Kryteria oceny pracy Tollera

Celem tolling jakt prov jest ocena umiejętności Tollera, jako psa myśliwskiego. Ocenia się każdy element pracy retrievera, w tym opanowanie i spokój na stanowisku, ciszę w pracy, posłuszeństwo oraz tzw. „will to please”. Ważne są takie cechy, jak potencjalna skuteczność wabienia ptactwa, aport ustrzelonych lub rannych ptaków, przeszukiwanie terenu oraz umiejętność pracy na lądzie i w wodzie.

„Will to please”

„Will to please” rozumiane jest jako chęć i otwartość psa do współpracy z człowiekiem w różnych sytuacjach i w różnym terenie. To swego rodzaju całokształt pracy psa, oceniany podczas całego testu.

Od Tollera oczekuje się ciszy i spokoju na stanowisku, dokładnego chodzenia przy nodze przewodnika i jednoczesnego uważnego obserwowania otoczenia. Ocenę obniża każda powtórzona komenda lub korekta słowna. Pies będący poza kontrolą przewodnika, traci prawo udziału w kolejnej części testu.

Tolling

Każdy test zaczyna się podejściem do zasiadki i tollingiem. Pies powinien wykazać się umiejętnością wabienia ptactwa z odległości nawet 300 metrów.

Tu pies i przewodnik odgrywają scenę, która odbyłaby się podczas prawdziwego polowania z Novą Scotią. Pies biega wzdłuż brzegu, aportując przedmiot wyrzucany przez przewodnika ukrytego w zasiadce. Ptaki, zaciekawione psem bawiącym się nad wodą, podpływają bliżej brzegu. Wówczas to myśliwy przywołuje psa do kryjówki. Jeśli ptactwo zawaha się, pies znów wkracza do akcji.

Podczas testu to sędzia daje hasło do wysłania lub przywołania psa. Na znak sędziego przewodnik wyrzuca po jednej lub drugiej stronie zasadzki przedmiot (piłkę, małego dummika, patyk), który aportowany jest przez psa. Toller powinien wykonywać to zadanie z radością i w dobrym tempie, powracając do przewodnika zaraz po podjęciu wyrzucanego przedmiotu. Liczy się to, by wydawane komendy były ciche i nieliczne. W wyższych klasach wymagane jest, by pies przynosił przewodnikowi przedmiot sam, bez dodatkowych poleceń.

Liczba rund tollingu różni się, w zależności od klasy. Wynosi od 10 w klasie najniższej do 25 w Elitklass. W kategorii psów początkujących, ćwiczenie to nie jest powtarzane po pierwszym strzale. W wyższych klasach, pies i przewodnik mogą otrzymać kolejne polecenie wabienia, również po pierwszym aporcie.

Sędzia sygnalizuje również przewodnikowi, kiedy padnie strzał. W tym czasie pies powinien z chęcią wykonywać polecenia swojego przewodnika i, jeśli trzeba, w ciszy wysiedzieć w ukryciu, obserwując i zapamiętując miejsce upadku ptaka.

Nova Scotia Duck Tolling Retriever tolling

Zdjęcie: Marcin Rutkowski

Przeszukiwanie terenu

Sędzia informuje przewodnika o wielkości obszaru, który należy przeszukać oraz o liczbie ptaków do podjęcia. Może również wskazać wybrany fragment terenu do przeszukania. Tu oceniane są takie elementy, jak efektywne przeszukiwanie terenu, bez wahania i zbędnego tracenia czasu.

Tempo

Toller powinien wykonywać pracę w dobrym tempie, o ile prędkość nie odbija się negatywnie na skutecznym odnajdywaniu aportów. Praca w powolnym tempie uważana jest za wadę.

Wytrzymałość

Pies powinien wykazywać się dobrą kondycją podczas wszystkich ćwiczeń. Brak wytrzymałości uznawany jest za wadę.

Praca nosem

Cenione jest dobre i efektywne wykorzystywanie przez psa zmysłu węchu, uwzględniającego kierunek wiatru oraz panujące warunki.

Ślepy aport / handling

Na komendy przewodnika pies powinien chętnie i szybko kierować się we wskazany obszar, zarówno na lądzie, jak i wodzie, w celu podjęcia ślepego aportu. W tym celu przewodnik wykorzystuje komendy głosowe, sygnały optyczne oraz gwizdek. Wszystko oszczędne i wydawane cichym tonem.

Nieefektywny handling uważany jest za błąd. Jeśli pies jest całkowicie poza kontrolą lub jeśli nie wykazuje zainteresowania współpracą z człowiekiem, sędzia może zakończyć ćwiczenie, a test będzie niezaliczony.

Marking

Wysoko ceniony jest dobry marking, czyli umiejętność obserwowania i zapamiętywania miejsca lub miejsc upadku ptactwa. Ocenia podlega też koncentracja i tempo podejmowania aportu. Wadą jest zarówno brak koncentracji, jak i zła pamięć.

Reakcja na strzały

Poważnymi błędami są zarówno strach i bojaźliwość, jak i niekontrolowane pobudzenie, czy wokalizowanie. Jakakolwiek niepożądana reakcja na strzał oznacza dyskwalifikację.

Spokój na stanowisku

Podczas testu, pies powinien wykazywać spokój i opanowanie. Nie może piszczeć lub szczekać. Jeśli przewodnik pozostawia psa w komendzie siad, stój lub leżeć, pies powinien spokojnie pozostać w tej pozycji.

W wyższych klasach wymagane jest płynne przejście psa z zabawowego i radosnego trybu wabienia (tollingu), do pełnego skupienia podczas strzału i aportowania. Wysoko cenione jest, jeśli pies sam oferuje spokój, bez komend przewodnika.

Jeśli pies jest poza kontrolą, uważane jest to za poważny błąd i może prowadzić do dyskwalifikacji.

Podejmowanie aportu

Pies powinien chętnie, spontanicznie i bez dodatkowych komend podejmować leżące ptactwo. Odmowa podjęcia może prowadzić do zakończenia testu. Sędzia uważnie obserwuje zarówno chęć podejmowania, jak i szybkiego i bezpośredniego powrotu z aportem do przewodnika.

Chwyt (tzw. miękki pysk)

Ocenie podlega również prawidłowy chwyt podejmowanego ptaka. Powinien być mocny, ale jednocześnie delikatny, by nie uszkodzić zwierzyny (tzw. miękki pysk). Pies powinien oddać gęś lub kaczkę prosto do rąk przewodnika.

Pływanie i kontakt z wodą

Pies powinien płynąć sprawnie i efektywnie. Prawdziwy Toller wchodzi do wody chętnie i bez obaw, z łatwością pokonując przeszkody i roślinność wodną. Odstępstwa od tej reguły oraz chlapanie wodą podczas pływania traktowane są jako wady. Odmowa wejścia do wody jest równoznaczne z zakończeniem testu bez oceny.

Zachowanie w stosunku do innych psów

Podczas szwedzkich testów, psy pracują pojedynczo. Ocenie nie podlega zatem umiejętność cichego i spokojnego wyczekiwania podczas pracy innego psa. Nie oznacza to jednak, że w czasie testu pies może przeszkadzać innym psom i uczestnikom. Agresja nie jest tolerowana i może być ukarana dyskwalifikacją.

Wynik testu i lokaty

Po zakończeniu testu sędzia omawia występ ocenianej pary, kierując się opisanymi wyżej kryteriami. Omówienie następuje zaraz po wykonaniu ostatniego ćwiczenia, w obecności przewodnika i zgromadzonej publiczności. Następnie sporządzana jest ocena opisowa w wersji pisemnej.

Przyznając ostateczną nagrodę, sędzia zwraca uwagę na całokształt pracy psa, jej jakość i efektywność oraz wartość danego Tollera jako psa myśliwskiego. Szczególnie ważne w ocenie są dwa elementy: zachowanie psa podczas rozpoczęcia testu (skradanie do zasiadki) oraz wabienie (tolling).

W Tolling jakt prov liczy się jakość pracy psa, dlatego każdy ma możliwość uzyskania nagrody 1, 2 lub 3 stopnia  (odpowiednio: 1:a pris / 2.a pris / 3:e pris). Aby uzyskać pierwszą lub drugą nagrodę, pies powinien uzyskać zaliczenie każdego z kryteriów oceny. W każdej klasie sędzia może przyznać wyróżniającemu się psu honorowe pierwsze miejsce („hederspris” / „1st prize with honour” – 1 Hp).

Jeśli podczas testu pies dozna kontuzji lub zostanie skaleczony i nie może kontynuować ćwiczeń, fakt ten w liście wyników odnotowuje się jako: KEP („Kan ej prissättas”).

W przypadku „practical tolling trial” przyznawane są oceny „Approved” oraz „Not approved” (zaliczony/niezaliczony). W przypadku kontuzji psa lub braku ptaków w łowisku (a więc braku możliwości dokończenia testu), zamiast oceny wystawiana jest adnotacja: KEB („Kan ej bedömas”), oznaczająca: ocena nie była możliwa.

Klasa dla psów początkujących

Głównym celem klasy początkującej jest ocena chęci psa do pracy i współpracy z przewodnikiem. Aby uzyskać pierwszą nagrodę (1:a pris) pies powinien wykazać się doskonałą chęcią do pracy, aportowania i współpracy z człowiekiem, bez większych błędów i braków.

Druga nagroda (2.a pris) przyznawana jest psom z dobrą chęcią do pracy, aportowania i współpracy z przewodnikiem, u których zauważono drobne błędy i braki.

Trzecią nagrodę (3:e pris) otrzymuje pies wykazujący chęć do pracy i aportowania, u którego pojawiły się błędy i braki, które można wyjaśnić młodym wiekiem lub niewystarczającym doświadczeniem psa.

Klasa otwarta

Aby otrzymać pierwszą nagrodę (1:a pris) w klasie otwartej, pies musi wykazać się pracą w pięknym stylu i zostać ocenionym na dobrego psa myśliwskiego. Druga nagroda (2.a pris) przyznawana jest psom, które ukończą test z drobnymi błędami. Nagroda trzecia (3:e pris) trafia do psów, które pokazały dobre umiejętności pracy, a popełnione błędy nie należały do znaczących.

Elitklass

Klasa ta stawia wyższe wymagania co do pracy psa. 1 nagrodę (1:a pris) otrzymują psy, które ukończą test w bardzo dobrym stylu i zostały ocenione jako bardzo dobre psy myśliwskie. 2 nagroda (2.a pris) przyznawana jest psom, które ukończą test z drobnymi błędami. Nagroda trzecia (3:e pris) trafia do psów, które pokazały dobre umiejętności pracy, a popełnione błędy nie należały do znaczących.

Practical tolling trial

Aby zaliczyć „practical tolling trail” i zdobyć notę: „Approved” pies podczas testu powinien pokazać, przynajmniej dwa razy, umiejętność prawidłowego podejścia do zasiadki umieszczonej nad brzegiem, wykazać się umiejętnością wabienia kaczek w zasięg strzału myśliwego oraz aportem przynajmniej jednego świeżo ustrzelonego ptaka. Styl pracy powinien być w tym przypadku wybitny.

Pamiętaj, Toller to rasa myśliwska i pies pracujący

Tak w pigułce wyglądają próby pracy Tollerów w Szwecji. Przygotowanie psa do testu wymaga wielu godzin przygotowań oraz dobrej współpracy psa i przewodnika. Oglądanie dobrze pracującego psio-ludzkiego duetu to prawdziwa przyjemność.

W mojej ocenie tolling jakt prov w pełni oddaje istotę rasy Nova Scotia Duck Tolling Retriever, a psy i przewodnicy biorący udział w testach są godni najwyższego uznania. Tollery zdobywające najwyższe oceny w próbach pracy, których zgodność ze wzorcem została potwierdzona na wystawach, są kwintesencją Tollera – psa o odpowiednim wyglądzie i budowie, odpowiednich umiejętnościach i cechach psychicznych.

Chcesz wiedzieć o tollingu? Zobacz poniższe wpisy.

Co to jest i skąd się wziął tolling?

Nova Scotia Duck Tolling Retriever jako rasa myśliwska

Post a Comment